کد مطلب:36671 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:107

كمی و زیادی نعمتها را در این دنیا نباید به معنای عزت یا ذلت نزد خداوند دانست. مبنای عزت و كرامت نزد خداوند تقواست:

ان اكرمكم عندالله اتقیكم (حجرات، 13)

هر كه از رزق تقوا برخوردار است، كریمتر و شریفتر است، تقوا هم در گرو پیروی از دین خاصی نیست. تقوا به این معناست كه فرد گوهر دیانت را كه توجه و یاد خداست در دل داشته باشد. هر كس كه واجد این وصف باشد، معلوم می شود كه خداوند به او اعتنا كرده و او را عزیز داشته است. به هر حال به غیر از نعمت «تقوا» هیچ نعمتی ملاك عزت و محبوبیت نزد خداوند نیست. بنابراین كسی نباید غیر پارسایانه در مقام طلب حرص بورزد و زیاده طلبی كند و دستاورد خود را، موجب عزت و محبوبیت و كرامت خود نزد حق بشمارد. دیگران نیز نباید نعمتهای ظاهری را ملاك درجه بندی مردم در خوبی و بدی بشناسند. به علاوه، باید دانست كه هیچ كس قادر نیست رزق و نعمتی كه برای ما مقرر شده از ما باز پس بگیرد. حدیثی از پیامبر (ص) از طریق اهل سنت و شیعه رسیده است كه:

ان روح القدس نفث فی روعی انه لن یموت عبد منكم حتی یستكمل رزقه فاجملوا فی الطلب فلا یحملنكم استبطاء الرزق

[صفحه 210]

علی ان تطلبوا شیئا من فضل الله بمعصیه.[1].

روح القدس در دل من این حقیقت را دمید كه هیچ كس تا تمام رزق خود را دریافت ندارد نخواهد مرد. لذا در طلب رزق هجوم و شتاب نكنید و اگر رزقتان دیر رسید مبادا از طریق معصیت به تحصیل آن اقدام كنید.

پس رزق افراد معین شده است همانگونه كه مرگ آنها.

اذا جاء اجلهم لا یستقدمون ساعه و لا یستاخرون[2]. ثانیه های عمر و لقمه های رزق شماره شده اند. كم یا بیش نمی شوند. بنابراین عاقل كسی است كه به جای افزون طلبی و حرص بر رزق، به فكر بهتر مصرف كردن آن باشد. تعبیر «اجمال در طلب» (یعنی در مقام طلب و اكتساب، حریصانه عمل نكردن) در كلام مولا علی (ع) هم در همین نامه آمده است و پس از این بدان اشارت خواهیم كرد: فخفض فی الطلب و اجمل فی المكتسب (طلب را خفیف و كسب را خلاصه كن). و در دنباله همین كلام به نكته ی فاخری بر می خوریم كه می فرمایند:

[صفحه 211]

فانك ان نقصصاض كابتنهال من نفسك عوضا: چون هر چه از خود ببخشی معادلش را نخواهی یافت.

و این، یعنی وجود آدمی و كرامتش رزقی است كه در باختنش عین خسران است.

صفحه 210، 211.

1. بحارالانوار، ج 74 الروضه ص 185. دنباله این حدیث چنین است: فانه لن ینال ما عندالله الا بطاعته. الا و ان لكل امرء رزقا هو یاتیه لا محاله فمن رضی به بورك له فیه و وسعه و من لم یرض به لم یبارك له فیه و لم یسعه ان الرزق لیطلب الرجل كما یطلبه اجله. احادیث دیگری از پیامبر (ص) در همین خصوص ج 74 الروضه، ص 185.
2. ان رزق الله لا یجره حرص حریص و لا یرده كراهه كاره ان الله تبارك اسمه بحكمته جعل الروح و الفرح فی الرضا و الیقین و جعل الهم و الحزن فی الشك و السخط (پیشین، ج 74 الروضه، ص 185).
   

   ایها الناس ان الرزق مقسوم لن یعد و امرء ما قسم له. فاجملوا فی الطلب. (پیشین، ج 74 ص 179)
   

   من اصبح و امسی و الاخره اكبر همه جعل الله الغنی فی قلبه و جمع له امره و لم یخرج من الدنیا حتی یستكمل رزقه و من اصبح و امسی و الدنیا اكبر همه جعل الفقر بین عینیه و شتت علیه امره و لم ینال من الدنیا الا ما قسم له. (پیشین، ج 74، ص 152).